Je baby leren kennen en begrijpen, is misschien wel de grootste opgave tijdens de eerste twee jaar. 'Wat wil je nou toch?' verzucht ik zelf dikwijls als mijn kleine man maar blijft mopperen en ik het hele riedeltje van wat er kan zijn al een paar keer ben afgelopen. Konden ze het maar gewoon vertellen! 'Gewoon' vertellen kunnen ze je het nog niet, maar babytaal bestaat gelukkig ook niet alleen maar uit huilen. Het is een hele klus om je kleintje te doorgronden, maar zeker niet onmogelijk. In deze blog alles over 'babytaal'. Hoe communiceert je baby met jou? Je zult merken dat hij veel meer kan dan je misschien denkt!
Universele babytaal
Het mooie aan de taal van baby's is dat deze universeel is. Dat wil zeggen: alle baby's 'praten' dezelfde taal. Dat komt omdat baby's handelen vanuit reflexen en instincten. Deze zijn voor iedereen hetzelfde. Denk maar eens aan het knipperen met je ogen als er iets heel dichtbij komt of als je schrikt. Dat doet iedereen, ongeacht je afkomst.
Wel merken we al snel aan de klanken die baby's gebruiken dat ze beïnvloedt zijn door de klanken die ze om zich heen horen. Chinese baby's brabbelen anders dan Nederlandse baby's. Echter, alle baby's huilen op dezelfde manier, lachen naar andere mensen, gapen als ze moe zijn en beginnen te happen als ze honger hebben. Of je baby nu Duits of Zweeds is, elke ouder kan in principe elke baby begrijpen. Ik zeg in principe, want een groot gedeelte van je baby begrijpen zit hem in het leren kennen van je baby. Want, ook al spreken baby's dezelfde taal, geen twee baby's zijn hetzelfde. Waar de ene baby nooit huilt als hij moe is, kan de andere baby bij de eerste gaap al in huilen uitbarsten. En waar de ene baby steevast naar zijn luier grijpt als hij heeft gepoept, kan de andere het op een brullen zetten na ieder windje...
Wat jouw baby fijn vindt en wat hij niet fijn vindt, vertelt hij jou op allerlei verschillende manieren. Ook vertelt hij je hoe het met hem gaat, of hij honger heeft, of hij moe is of dat hij een beetje aandacht nodig heeft. Ze zeggen wel eens: baby's worden niet met een gebruiksaanwijzing geboren. Maar, ik wil toch een poging doen om samen met jou en je baby een soort 'gebruiksaanwijzing' samen te stellen. Lees vooral verder!
'Baby's kunnen alleen maar huilen' ... ?
Een regelmatig gehoord statement. Volgens velen is de enige manier waarop een baby kan communiceren huilen. Alles behalve waar! Als dat zo was, hadden we alleen maar gestreste baby's. Als baby's alleen maar kunnen huilen om aan te geven wat er is, zou dat betekenen dat ze bij elke vieze luier, vermoeidheid, honger of ander ongenoegen het op een brullen zetten. Dan hadden we allemaal een huilbaby gehad...
Natuurlijk is huilen wel een communicatiemiddel. Maar, ik denk niet eens de voornaamste.
Baby's gebruiken een heel scala aan gebaren om aan te geven wat er met hen is. Hieronder gewoon eens even een overzichtje:
Vermoeidheid kunnen baby's laten zien door:
- te gapen
- in de ogen te wrijven (of als de coördinatie dit nog niet toelaat de handjes continu naar de wangetjes brengen)
- aan de oortjes of haartjes te zitten
- te duimen
- hun hoofdje weg te draaien
Dat een baby honger heeft, kan hij laten zien door:
- op zijn handjes te gaan sabbelen
- met zijn mondje te gaan 'happen' (vooral pasgeboren baby's doen dit)
- de achterkant van zijn handje steeds maar weer naar zijn mondje brengen
- te gaan smakken
Als een baby een vieze luier heeft, kan je dit zien:
- hij begint te wiebelen met zijn billen
- hij wordt onrustig en wil niet meer stil liggen
- hij grijpt naar zijn luier of doet een poging hiertoe
- hij duwt zijn billetjes omhoog
- baby's die al wat mobieler zijn, gaan soms ergens in een hoekje zitten
- hij wil juist niet meer zitten
Een baby die je aandacht wil, kan dit doen:
- je blik opzoeken
- armpjes naar je uit strekken
- naar je lachen
- harde geluidjes maken
Allemaal manieren van communiceren die niks met huilen te maken hebben! Bovenstaand lijstje betekent natuurlijk niet dat alle baby's die op hun handjes sabbelen honger hebben of dat elke baby die honger heeft op zijn handje gaat sabbelen. Die van mij deed dat eerste heel duidelijk en vervolgens te pas en te onpas. 'Heeft hij nou alweer honger?' dacht ik dan. Maar nee, hij had gewoon zijn handjes ontdekt! Daarbij was de fase 'alles gaat mijn mond in' begonnen. Nu moest ik dus zoeken naar andere hongersignalen.
'Mag' een baby nog wel huilen?
En dan een belangrijke vraag: Mogen baby's niet meer huilen van mij? Het antwoord: Natuurlijk wel.
Ik wil je hier allerminst vertellen dat een baby niet mag huilen. Als ik op internet lees over de communicatiemiddelen van baby's, lees ik regelmatig (soms letterlijk, soms tussen de regels door) dat als een baby huilt, je dan zijn eerste signalen hebt gemist en dat dat heel erg fout is. Laat je dat niet vertellen! Natuurlijk is het fijn voor je baby om gezien en gehoord te worden. Maar, jij bent niet perfect. Je kunt je baby nu eenmaal niet 24/7 observeren. Je zult echt wel meer dan eens een signaal missen. En dat is ook helemaal niet erg. Zolang je maar naar je baby toegaat als hij huilt. Zeker de eerste 6 maanden is laten huilen geen optie. Na een maand of 4 is laten zien en voelen dat je er bent soms ook voldoende. Mijn zoontje heeft grote moeite met slapen in bed overdag. in het begin haalde ik hem uit bed als hij erg ging huilen. Nu blijf ik er naast zitten en aai ik hem over zijn hoofdje. Soms huilt hij dan even, soms niet. Dat hoort een beetje bij het 'leren' in bed slapen en geeft niks. Als hij maar weet: ik ben niet alleen.
Daarnaast heb je ook nog de 'ongeduldige' baby's. Je kunt nog zo'n observerende ouder zijn, sommige baby's gaan gewoon vrijwel direct huilen als ze gepoept of honger hebben. Ja, dat kan je niet voor zijn...
Alhoewel er genoeg geluiden opgaan dat je ook die huiltjes voor moet zijn. Naar bed voordat ze moe zijn en voeden voordat ze honger hebben. Hier sta ik niet achter. Als een baby steeds al te eten krijgt voordat hij honger heeft (of trek, 'kindjes-in-Afrika-honger' heeft je baby echt niet als je hem gewoon regelmatig voedt), leert hij dat signaal van zijn lichaam helemaal niet kennen. Je moet een baby ook de ruimte geven om aan jou aan te kunnen geven: 'nu heb ik honger', zodat jij daar op in kan spelen door te zeggen: 'dan geef ik je eten'. Bovendien is het ook goed als baby's op den duur leren hun behoeftes uit te stellen. Natuurlijk nog niet als ze heel klein zijn, maar een baby van een maand of 8 kan soms best even wachten op zijn eten, daar is niks mis mee. Hij leert vanzelf dat je hem echt niet laat verhongeren.
Huilen is daarnaast ook een belangrijk middel van je baby om prikkels te verwerken. Vrijwel alle baby's (zowel die in Rusland als die in Nieuw Zeeland) huilen/mopperen/zijn hangerig aan het einde van de dag/begin van de avond. Dit heeft vaak te maken met vermoeidheid, clusteren bij borstgevoede baby's (vaker willen drinken aan het einde van de dag omdat je borsten dan minder melk maken), bij je willen zijn en dus het verwerken van alle prikkels van de dag. Ik zeg niet: laat je baby maar lekker een uurtje huilen in de box. Ik zeg wel: huilen is in dit geval soms ook nodig. Jij hebt het vast ook wel eens dat alles je even te veel wordt (denk maar terug aan je kraamweek bijvoorbeeld ;-) ). Even flink huilen kan dan zo opluchten! Zo is het voor je baby ook. Maar, met dit belangrijke verschil: je baby kan dit nog niet in zijn eentje. Jij kunt jezelf rustig krijgen door even flink te huilen, dat kan je baby nog niet. Huilen is niet erg, maar neem hem wel lekker bij je tijdens zo'n 'mopper-uurtje' (of twee uurtjes, of drie...). Desnoods in een draagdoek als dat iets voor je is. Heb je toch je handen vrij.
Ontwikkel ook vooral geen 'huil-angst'. Ik kom ze nog wel eens tegen: ouders die de deur maar niet meer uit gaan, want 'straks gaat ie huilen'. Verzeker jezelf ervan dat zolang jij in de buurt bent, je baby het dan goed heeft en je bovendien altijd kan troosten. En daarbij: huilen is niet erg! Natuurlijk kun je je soms best bezwaard voelen als je baby zit te krijsen in het restaurant. Maar, maak je wereld niet kleiner dan nodig is. Baby's hoeven niet steeds maar overal mee naartoe genomen te worden, natuurlijk hebben ze rust en regelmaat nodig. Maar, een uitstapje op z'n tijd is hartstikke prima. En gaat je baby huilen en is hij niet te troosten? Je kunt altijd op elk moment besluiten om weer naar huis te gaan!
Verschillende babyhuiltjes
Ook hier zijn de meningen over verdeeld, maar ik heb aan den lijve ondervonden dat het klopt. Er zijn verschillende babyhuiltjes en als je goed luistert, herken je ze wellicht ook bij je eigen baby! De verschillende huiltjes ontstaan door wat een baby instinctief met zijn mond en tong doet als hij huilt. Een baby die honger heeft, wil zuigen. Dat geeft een ander huiltje dan die van een baby die moe is, die gaat gapen.
Hieronder een overzicht:
Nèh = honger
De zuigreflex zorgt ervoor dat deze klank ontstaat. Maak zelf de klank maar eens en voel wat er gebeurt in je mond.
Èh = boertje
Lijkt wel een beetje op het honger huiltje, maar het scheelt dat je dit huiltje juist hoort na het voeden. Help je baby met het boertje. Blijft hij huilen? Misschien zit er nog een boertje of heeft hij toch nog een beetje honger. Probeer en leer!
Owh = moe
Deze klank wordt veroorzaakt door de gaap-reflex. Ook die kun je wel begrijpen als je de klank zelf maakt. Als je het een paar keer doet, ga je waarschijnlijk zelfs gapen.
Eairth = windje
Deze vind ik zelf nog wel eens lastig te ontdekken. Bij mijn zoontje is dit niet zozeer een huiltje als meer een 'moppertje' die lijkt op dit geluid. Bij een jonge baby help je hem door zijn beentjes een beetje omhoog te houden. Oudere baby's doen dit vaak zelf al, een duidelijk signaal dat er een windje aankomt!
Heh = onprettig voelen
Een aanhoudende, zeurende huil. Soms korte 'heh'tjes' achter elkaar, soms langere halen. Misschien lastig te onderscheiden van het honger huiltje. Als je alles hebt gecheckt en je baby blijft huilen dan voelt hij zich oncomfortabel. Misschien heeft hij het te warm of te koud? Misschien wil hij gewoon even bij je zijn. Pak hem op en kijk wat er gebeurt.
Hier voeg ik nog aan toe:
Als een baby pijn heeft, begint hij vooral hard en ontroostbaar te huilen. Als ouder weet je snel genoeg dat het gaat om pijn. Je baby verkrampt en lijkt al zijn energie te stoppen in het huilen. Misschien zijn het krampjes, misschien is het zijn slokdarm (bij de reflux-baby) of misschien is het iets anders. Wil je weten hoe jouw baby huilt bij pijn? Let dan goed op als hij zijn eerste prikje krijgt op het consultatiebureau. Waarschijnlijk vind je het hartstikke spannend en ben je helemaal niet bezig met het soort huiltje van je baby. Maar, het kan je helpen om dit in de toekomst te herkennen.
Gebarentaal met je baby
Tot slot, heb je er wel eens aan gedacht om bewust gebaren te gebruiken in de communicatie met je kind? Uit verschillende onderzoeken blijkt dat dit zeer effectief is. Kinderen kunnen eerder gebaren dan praten. Als ze door middel van geleerde gebaren aan jou duidelijk kunnen maken wat er is, kan dit een hoop frustratie schelen!
Je kunt zelf gebaren verzinnen voor de meest basale gebeurtenissen op de dag: drinken, slapen, verschonen, in bad gaan. En voor belangrijke woorden: papa, mama, oppas, knuffel, bed, broek, auto, enz.
Maar, je kunt ook gebruik maken van bestaande methodes. De meest bekende is Lotte&Max. Het leuke aan deze methode is dat hij gebruik maakt van de officiële gebaren uit de Nederlandse Gebaren Taal. Je kunt verschillende materialen bestellen om er zelf mee aan de slag te gaan en er zijn verschillende dvd's met liedjes die ook nog eens leuk zijn voor je kind om naar te kijken!
(Nee, ik ben niet gesponsord, maar wel erg fan van deze methode!)
Wil je een idee krijgen? Kijk dan onderstaand filmpje eens:
