woensdag 12 november 2014

Wie zoet is, krijgt lekkers. Wie stout is....

Tijdens de Sinterklaas-tijd wordt het kinderdagverblijf altijd leuk versierd. Een pienter meisje weet heel goed wat de functie is van de nep-cadeautjes die op de groep hangen: "Petra, die cadeautjes zijn toch niet voor de kindjes, maar voor de sfeer?"

De Sinterklaas-tijd. Leuk, gezellig, knus, maar vooral ook
druk... Cadeautjes kopen, naar de intocht,
Sinterklaas-journaal kijken, op bezoek bij Sinterklaas, Sinterklaas op bezoek bij het kinderdagverblijf, school, werk, het winkelcentrum.... Overal waar je kijkt zwarte pieten, pakjes, pepernoten. Ohja, en schoenen zetten natuurlijk!
Je wordt toch al moe als je dit leest?
In deze post alles over Sinterklaas! Wat doet deze tijd met je kind? Welke keuzes kun je maken? Hoe zorg je ervoor dat de nadruk ligt op de gezelligheid en het plezier die deze tijd met zich meebrengt en niet op de drukte en het 'moeten'?

Sinterklaas voor jonge kinderen
Op het kinderdagverblijf werd er altijd actief Sinterklaas gevierd. Daarbij hoorde natuurlijk ook schoenen zetten, cadeautjes krijgen, pepernoten eten en dat Sinterklaas en zijn Pieten langs kwamen. Voor sommige kinderen één groot feest, voor anderen vooral heel spannend en soms ook stressvol...
Wat doet de Sinterklaas-tijd met je baby, dreumes en peuter? Hoeveel 'hebben' deze jonge kinderen aan het feest en alles er omheen? Hoeveel begrijpen ze überhaupt van het fenomeen 'Sinterklaas'?
Het zal je niet verbazen dat voor je baby Sinterklaas nog weinig zegt. Voor een dreumes begint het besef misschien een klein beetje te komen. Hij begrijpt in elk geval wel dat er iets gaande is. Hij ziet de versieringen, hoort Sinterklaas-liedjes en zet zelf zijn schoen. Bij dreumesen loopt fantasie en werkelijkheid nog heel erg door elkaar. Ze weten niet goed wat echt is en wat niet en kunnen hier nog niet logisch over nadenken. Dat maakt ook dat het concept 'Sinterklaas' zo goed werkt bij jonge kinderen. Voor hen is het allemaal heel logisch. Voor sommige dreumesen is het Sinterklaas-feest misschien al wel echt een feestje. Ze kijken er in spanning naar uit en genieten van al het lekkers en de cadeautjes. Maar, voor veel dreumesen en baby's is de drukte en de spanning het voornaamste wat ze meekrijgen. Als een kind nog niet echt begrijpt waarom er dingen anders zijn in zijn dagelijkse ritme, is het voor hem heel moeilijk om zich hieraan aan te passen.
Veel peuters maken Sinterklaas wél bewust mee. Ook bij hen zijn fantasie en werkelijkheid vaak nog nauw met elkaar verbonden. Sinterklaas met een paard op het dak? Natúúrlijk kan dat! Toch maakt dat de spanning van deze tijd en de stress die je wellicht ervaart als ouders wel zijn weerslag kan hebben op je peuter. Jonge kinderen hebben een grote behoefte aan structuur en duidelijkheid. Als deze deels wegvallen dan zul je dit gegarandeerd merken in hun gedrag. Hoe zich dit uit, kan verschillen per kind, maar ook per moment. Weet dit, begrijp dit en pas zo nodig aan. Hoe je de Sinterklaas-tijd behapbaar houdt voor jou en je kind, lees je hieronder.

Sinterklaas als opvoedmethodiek
De titel van deze post kan iedereen waarschijnlijk zo afmaken. 'Wie zoet is, krijgt lekkers. Wie stout is de roe.' Gelukkig is de tijd dat Sinterklaas kinderen in de zak meenam naar Spanje voorbij. Maar, het blijft een 'handig' dreigement voor ouders. "Als je niet lief bent, moet je in de zak mee naar Spanje." of "Als je je zusje blijft slaan, krijg je geen cadeautjes van Sinterklaas." of "Als je nu niet ophoudt, krijg je niks in je schoen!" Dat ik geen voorstander ben van dreigementen in de opvoeding, dat weet je als je deze blog regelmatig leest. Dreigen met Sinterklaas zal ik dan ook niet adviseren. Ten eerste, het is wel erg makkelijk: we geven de schuld aan Sinterklaas. Je kind moet niet ophouden met ongewenst gedrag, omdat jij dat wilt, maar omdat Sinterklaas hem anders niet meer lief vindt. Als jij wilt dat je kind ander gedrag laat zien, zul jij je kind hier op aan moeten spreken. En dus ook zelf uitleggen waarom JIJ dat niet wilt. Uitleggen en samen een alternatief bedenken. Laat je kind jou maar uitdagen om een goede reden te bedenken waarom hij iets niet mag! Hem vertellen dat Sinterklaas hem anders niet meer lief vindt, is totaal niet onderbouwt en je kind zal daar niks van begrijpen.
Nog een reden om Sinterklaas niet te gebruiken als dreigement, heeft te maken met de emotionele ontwikkeling van je jonge kind. Zoals ik hierboven al beschreef, zien jonge kinderen het verschil tussen fantasie en werkelijkheid nog niet. Dat Sinterklaas bestaat, is voor hen een zekerheid. Alles wat daarmee te maken heeft, geloven ze. Dat Sinterklaas als enige op de hele wereld 300 jaar is, dat hij met zijn paard op het dak rijdt, dat hij in één avond alle kinderen in Nederland cadeautjes komt geven, dat zijn pieten door je schoorsteen passen... Kinderen denken hier niet logisch over na. Dit zorgt er ook voor dat alles wat jij ze vervolgens vertelt over Sinterklaas, voor hen ook waarheid is. Ook al bedoel jij het misschien als een grapje. Jij zult denken 'natuurlijk ga je niet mee in de zak naar Spanje, want dat kan helemaal niet'. Maar, voor je kind is dit niet zo logisch. Hij kan dit soort dreigementen heel serieus nemen wat vervolgens enkel zorgt voor angst. Wellicht is dit effectief om zijn gedrag op dat moment aan te passen. Maar, het is allerminst effectief op de lange termijn én op de verkeerde waarden gebaseerd.

Maak keuzes! Niet alles hoeft...
Hoe houd je het 'behapbaar'? Hoe blijft Sinterklaas leuk voor jou en je kind? Bedenk je allereerst in wat jij het allerbelangrijkste vindt in de opvoeding van je kind. Structuur? Duidelijkheid? Veiligheid? Tijd voor elkaar? Probeer deze waarden, ook tijdens de Sinterklaas-tijd, zo veel mogelijk te respecteren en te volgen. Kijk daarnaast naar je kind. Heb je het idee dat je kind begrijpt wat Sinterklaas is? Vraagt hij ernaar? Of worden hem dingen vooral opgelegd door zijn omgeving? Kijk kritisch en vraag jezelf af: Doe ik dit voor mijn kind, doe ik dit voor mezelf of doe ik dit omdat andere mensen het van mij verwachten? Met je baby of dreumes die nog niks begrijpt van Sinterklaas naar de intocht gaan, heeft vrij weinig zin. Grote kans dat je met een huilend kind terug naar huis gaat.
Ook voor je peuter die Sinterklaas wel begrijpt, is het verstandig om bewust keuzes te maken. Wat gaan we doen? Waar gaan we heen? Hoe vaak zet hij zijn schoen? Wat wordt er op het kinderdagverblijf aan activiteiten ondernomen? Wat doe ik thuis nog? Bedenk je goed: niet alles hoeft! Misschien dat je buurvrouw wel alle activiteiten afloopt of de pedagogisch medewerker op het kinderdagverblijf vindt dat je echt moet komen als Sinterklaas op bezoek komt. Jij maakt de keuze! Baseer die keuze op wat goed is voor jouw kind. Kijk naar hem, observeer zijn gedrag, vraag het hem wellicht. Baseer de keuze ook op wat goed is voor jou. Wat kun jij aan tijdens deze periode? Liggen de wensen van jou en je kind erg ver uit elkaar? Zoek samen naar oplossingen. Misschien kan oma wel mee naar de intocht en kun jij thuis blijven.
Wat betreft snoepgoed, schoen zetten en cadeautjes, maakt iedereen natuurlijk zijn eigen keus. Probeer je ook hierin bewust te zijn van jouw waarden. Ineens heel veel mogen snoepen tijdens de Sinterklaas-tijd terwijl dit anders nooit mag, is heel verwarrend voor je kind. (En bovendien maakt al het snoepgoed ze mogelijk nog drukker, labieler of opstandiger....) Schoen zetten is leuk, maar de lol is er snel vanaf als dit elke dag mag. Verder vind ik persoonlijk dat een kind niet overladen hoeft te worden met cadeautjes. Zeker jonge kinderen kunnen hun aandacht niet eens verdelen over al die cadeau's. Hoe meer, hoe meer indrukken en prikkels, hoe onrustiger je kind wordt.
Waar gaat het voor jou om als je Sinterklaas viert? Hoe denk jij terug aan je eigen Sinterklaas-tijd? Weet je nog precies wat je allemaal kreeg of heb je herinneringen aan de avond zelf? Weet je wat ik nog weet uit mijn jeugd? Dat de schoenen vaak verstopt waren als we ze hadden gezet en wij ze dan moesten zoeken. Dat ik een knutsel maakte voor Sinterklaas als hij op mijn vaders werk langs kwam. Dat was voor mij een hoogtepunt! En mijn grote broer die altijd nét voordat de zak met pakjes kwam even naar de wc moest.
Hoe wil jij dat je kind zich deze tijd herinnert?

Praktische tips:

- Maak een kalender voor je kind waarop hij alle Sinterklaas-activiteiten kan zien (aankomst, schoen zetten, pakjesavond, etc)
- Plan vooruit: het Sinterklaas-journaal kijken en schoen zetten kost tijd, eet iets eerder zodat je kind toch op tijd naar bed kan
- Plan vooruit: ook voor jezelf! Plan geen grote afspraken op je werk en stel bezoekjes aan opa en oma even uit tot na de Sinterklaastijd
- Ook in september kun je al Sinterklaascadeautjes kopen ;-)
- Stem met de mensen om je heen en met de mensen met wie je Sinterklaas viert af hoeveel je wil dat je kind krijgt
- En nogmaals: maak bewuste keuzes! Niet alles hoeft, niet alles kan. Kijk naar jezelf en kijk naar je kind.

Vergeet ook vooral niet te genieten van de dingen die je wel doet met je kind. Gebruik deze periode ook om bewust bezig te zijn met elkaar. Maak samen een mooie knutsel voor Sinterklaas en geniet van het blije gezichtje van je kind als hij pepernoten krijgt van zwarte piet. Bewuste keuzes maken en genieten!
Fijne Sinterklaas-tijd allemaal!


Wil je nog meer tips? Kom dan naar de workshop 'Geen stress, lekker genieten, van Sint en zijn Pieten' op 17 (Utrecht) of 18 (IJsselstein) november van 20.00-22.00!
Klik hier voor meer informatie. ~ Deze workshop vond plaats in 2014.