Kind (4): "Petra, als ik straks naar school ben, kom ik af en toe nog wel eens jou opzoeken."
Ik: "Dat vind ik heel fijn, want ik ga jou best wel missen hoor!"
Kind: "Ik ga jou ook missen, maar dan kom ik langs en dan geef ik je 1000 kusjes!"
Ik: "Zo, 1000 kusjes? Duurt dat niet heel lang?"
Kind: "Nee hoor, want dat kan ik heel snel! En dat moet ook wel, anders kom ik te laat op school!"
Een nieuw schooljaar is weer van start en dat betekent voor heel veel kinderen de eerste stapjes op een nieuwe plek: school. En ook voor veel ouders betekent dit dat zij hun jonge kind voor het eerst naar school brengen. Hoe kies je een goede school? Hoe maak je de overgang voor je kind zo makkelijk mogelijk? Hoe bereid je je kind voor op een nieuwe leersituatie? Welke opvoedvragen kun je gaan verwachten in deze nieuwe fase?
Hieronder de weg naar school voor jou en je kind.
Leergierig
Vrijwel alle kinderen hebben een natuurlijke nieuwsgierigheid voor wat er om hen heen gebeurt. Ze willen heel veel begrijpen en gaan ook steeds meer vragen aan ouders en opvoeders. Naast een natuurlijke nieuwsgierigheid is er ook een natuurlijke leergierigheid. Zeker in de jonge jaren van een kind, is hij elke dag bezig met het leren van nieuwe dingen. Als een kind wat ouder wordt, wil hij steeds meer bewust dingen leren.
Zo gaan vrijwel alle kinderen rond de leeftijd van 3,5 jaar vragen naar woorden en letters. 'Wat schrijf jij?' 'Hoe schrijf je mijn letter?' 'Welke letter is dat?' 'Wat staat daar?' Zo merken we dat ze klaar zijn voor school. Klaar om actief nieuwe dingen te gaan leren. Het spelenderwijs leren laten ze langzaamaan achter zich. Ze willen nu actief letters leren schrijven, hun naam kunnen spellen en poppetjes tekenen.
Gelukkig is deze leergierigheid in alle kinderen van nature aanwezig. Dit maakt dat ze graag naar school gaan. Toch, is het belangrijk om je kind goed voor te bereiden op school. Een nieuwe plek, nieuwe mensen en een nieuwe structuur zullen allemaal veel van het aanpassingsvermogen van je kind vragen. Hoe bereid je je kind voor op deze nieuwe fase?
Voorbereiding met je kind
Praten over school
Introduceer allereerst het woord school bij je kind als hij zo'n 3,5 jaar is. Weet hij al wat school is? Weet hij wat je op school doet? Weet hij waarom je naar school gaat? Als er al een oudere broer of zus is die naar school gaat, is deze fase een stuk makkelijker. Je kind weet dan precies wat hem te wachten staat.
Toch is het voor beide kinderen belangrijk om af en toe eens te praten over school. Dit kan heel goed aan de hand van een boekje dat voorbereid op school. Lees zo'n boekje een aantal keer voor en bespreek het na met je kind.
Praten over school kan terloops, als je langs een school komt of als het toevallig ter sprake komt. Maar, het kan ook gestructureerd. Praat in 'thema's': Wie zijn er op school? Wat ga ik leren op school? Waar is de school? Wat neem ik mee naar school? Wat is er anders op school (dan bv het kinderdagverblijf)?
Overlaad je kind niet met deze praatjes, maar ga een paar maanden voor de eerste schooldag zo af en toe eens zitten om met je kind te praten over school.
Dit praten over school is het beste te combineren met knutselen over school.
Knutselen over school
Aan de hand van een boekje en een bepaalde vraag, kun je met je kind gaan knutselen over school. Hierbij kan, zoals altijd met knutselen, alles. Laat je kind tekenen over wat er anders is op school. Plak plaatjes op van wat je allemaal meeneemt naar school. Probeer vast wat letters te schrijven met je kind.
Alleen praten is voor kinderen vaak niet genoeg, ook al praten ze zelf op deze leeftijd vaak erg graag en veel. Door ook creatief bezig te zijn in het thema 'school' wordt alles wat tastbaarder en kan je kind de informatie beter opslaan. Een ander voordeel is, dat je de gemaakte knutsels er steeds weer bij kunt pakken als je praat over school. Je kunt eventueel zelfs een mooie map maken waar je alles in bewaart.
Kijken naar de school
Naast praten en knutselen over school, is het bekijken van de school natuurlijk iets wat niet mag ontbreken in de voorbereiding. Naar de school toegaan heeft als voordeel dat je de route een aantal keer kunt 'oefenen' met je kind, maar ook dat het visueel en tastbaar wordt. Iets wat eerst nog vaag en onbekend klinkt, wordt vertrouwder als je er een paar keer bent geweest.
Van de school, het plein, wellicht de juf/meester en het lokaal kun je foto's maken en deze ook in de map met knutsels doen.
Voorbereiding met de school
Welke school?
Hoe kom je erachter welke school het beste bij jou en je kind past? Kijk op internet. Wat is er allemaal in de buurt. Welke verschillende onderwijsvormen zijn er? Ga dan vooral op een paar scholen kijken. Stel vragen, kijk de klaslokalen eens in.
Met betrekking tot onderwijsvormen kun je tegenwoordig heel veel kanten op. Denk je dat je kind vooral gebaat is bij een duidelijke structuur? Vind je de ontwikkeling van creativiteit belangrijk? Wil je graag dat je kind al jong een tweede taal leert? Zo zijn er nog veel meer vragen die je jezelf kan stellen.
En dan is het belangrijkste dat het goed voelt. Hoe voel je je als je het schoolplein op loopt? Als je praat met het hoofd? Als je door de school loopt? Zie je jezelf hier elke dag je kind naartoe brengen?
Naast zelf onderzoeken, is het ook verstandig om 'externe' opvoeders naar hun mening te vragen. Dit kunnen de juffen zijn op het kinderdagverblijf, maar ook de gastouder, opa/oma, de oppas, etc. Wat is hun beeld van jouw kind? Welke onderwijsvorm lijkt hen het meest geschikt voor je kind?
Tot slot is het slim om te bedenken dat als je een basisschool kiest voor je eerste kind, je waarschijnlijk ook de school kiest waar je eventuele jongere kinderen later naartoe zullen gaan. Daarom zeg ik nogmaals: het moet voor jou als ouder vooral goed voelen op de school. Aan een bepaalde onderwijsvorm raakt een kind over het algemeen snel gewend.
Praten met de school/juf
Heb je een keuze gemaakt? Of kan je juist niet goed kiezen? In beide situaties is het slim om te gaan praten met het hoofd van de school en/of de juf/meester van groep 1. Stel vragen! Laat de juf/meester wat vertellen over de school, laat je rondleiden en bedenk van te voren wat je allemaal wilt weten.
Hoe gaat het eraan toe in groep 1? Is er veel individuele aandacht voor elk kind? Wat als een kind niet meekomt? Op cognitief gebied, maar ook op sociaal gebied. Wat als een kind zich juist verveelt? Hoe ervaart de juf/meester het werken met 30 kleuters? Hoe ervaren de kleuters de overgang naar school? Wat wordt er van jou verwacht als ouder? Etc.
Wennen op school
Bij de meeste scholen is het gebruikelijk dat kinderen, voordat ze daadwerkelijk de overstap naar school maken, eerst een paar keer gaan wennen. Een ochtendje, een middag, een hele dag. Op elke school zal hier anders invulling aan worden gegeven. Gebruik deze wendagen! Voor je kind is het fijn om op deze manier geïntroduceerd te worden in het naar school gaan. Maar, ook voor jezelf zijn deze wendagen om te wennen. Wennen aan het nieuwe ritme, wennen aan een nieuwe route 's ochtends vroeg, wennen aan een juf/meester en wennen aan het feit dat je kind nu op school zit.
Vraag bij het ophalen van je kind uiteraard hoe hij het vond, maar vergeet ook niet aan de meester/juf te vragen hoe hij/zij het heeft ervaren. Op de weg naar huis of thuis kun je met je kind nog eens napraten. Echter, probeer er niet te veel de focus op te leggen. Hoe meer jij er mee bezig bent, hoe spannender je kind het wellicht vindt. Een beetje spannend is het natuurlijk ook, maar het moet niet zo spannend worden dat je kind niet meer naar school durft te gaan.
Kinderdagverblijf en school
Voor veel kinderen geldt dat ze, als ze naar school gaan, de overgang maken van kinderdagverblijf naar school. Kinderdagverblijf-kinderen zijn gewend aan het doorbrengen van de dag in een groep met andere kinderen. Bovendien zijn ze gewend aan tafel te werken en ze zijn bekend met het concept 'juf' (of 'meester'). Ze hebben wellicht een voorsprong met betrekking tot hun sociale ontwikkeling (alhoewel dit niet in alle onderzoeken naar boven komt). Toch kan voor een kinderdagverblijf-kind de overgang naar school juist extra obstakels met zicht meebrengen. Allereerst moeten ze afscheid nemen van een vertrouwde plek met vertrouwde mensen (hierover hieronder meer). Verder moeten ze gaan wennen aan een situatie met een stuk minder persoonlijke aandacht en een stuk meer zelfstandigheid. Ze zijn gewend aan een groep met zo'n 12-14 kinderen en twee juffen en gaan nu naar een groep van 25-30 kinderen en één juf. Dat is wel even anders. Wees je hiervan bewust. Naast alle nieuwe indrukken, de nieuwe dingen die ze gaan leren en die nieuwe structuur, zal de situatie op school heel anders zijn dan het verwachtingspatroon dat kinderen hebben aan de hand van de situatie die ze al kenden.
BSO
Voor een aantal kinderen zal naar school gaan ook beteken dat ze buiten schooltijd naar de bso (buitenschoolse opvang) gaan. Ook hier zijn de groepen groter en zijn er nieuwe juffen. Misschien heeft het kinderdagverblijf waar je kind zat een wenprogramma voor kinderen die binnen dezelfde organisatie naar de bso gaan. Is dat er niet? Schroom dan niet om zelf ook bij de bso een kijkje te gaan nemen en wellicht wendagen af te spreken.
Afscheid nemen van de oude situatie
Naar school gaan betekent een nieuw hoofdstuk, een nieuwe situatie. Dit betekent automatisch ook dat er afscheid wordt genomen van de oude situatie. Hoeveel aandacht je hieraan schenkt, is aan jou, de opvoeder. Gaat je kind naar een kinderdagverblijf of gastouder? Dan zal er hoogstwaarschijnlijk automatisch aandacht worden geschonken aan het feit dat je kind 4 jaar wordt en naar school gaat.
Het kan ook zijn dat er een vaste oppas is die je kind veel zag of dat opa/oma veel kwamen oppassen. Ook deze situatie zal dan veranderen. Wees je ervan bewust dat je kind deze vaste gezichten nu minder vaak zal zien en dat daar een nieuw vast gezicht (dat van de juf/meester) voor in de plaats komt. Trouwens ook als je zelf als ouder veel thuis was met je kind, betekent dit minder tijd samen.
Het is goed om je kind ook hierop voor te bereiden en om afscheid te nemen van de situatie zoals die was. Afscheid nemen van vertrouwde juffen en een vertrouwde plek kan zwaarder vallen dan je denkt (ook voor jou als ouder).
Tot slot: hoe spannend het voor jou als ouder en voor je kind ook is, onthoudt: naar school gaan is leuk! Probeer in alle voorbereidingen deze boodschap in je achterhoofd te houden en over te brengen aan je kind. Dit maakt de overgang een stuk makkelijker.
Wil je dat ik een keer bij jou thuis kom om je hierbij te coachen? Dat kan! Kijk op www.parentingcompany.nl!
